भावी सन्ततिका लागि भए पनि हामीले वन संरक्षण गरी वृक्षरोपण गर्नुपर्नेमा नगरप्रमुख अधिकारीले जोड दिनुभयो । “रुख रोपौँ, वन जङ्गल बचाऔँ”, उहाँले भन्नुभयो, “हाम्रै कारण जलवायु परिवर्तन तीव्ररुपमा भएर असरसमेत देखा पर्न थालेका छन् । भावी सन्ततिका लागि स्वस्थ वातावरण छोडेर जानु हाम्रो कर्तव्य हो ।” जलवायु परिवर्तनका कारण हिमालमा हिउँ कम पर्न सुरु भएपछि नारायणीलगायत नदीमा हिउँदमा पानीको मात्रा कम हुँदै गएको, घडियाल गोही जस्ता जनावर सङ्कटापन्न अवस्थामा पुगेका उहाँको भनाइ थियो ।

कार्यक्रममा ‘जलवायु परिवर्तनका असर न्यूनीकरणमा सञ्चार माध्यमको भूमिका’ विषयक कार्यपत्र प्रस्तुत गर्दै भिडिआरसीका उपाध्यक्ष एवं राष्ट्रिय समाचार समितिका अङ्ग्रेजी भाषा सम्पादक कृष्ण सापकोटाले जलवायु परिवर्तनबारे सबैले बुझ्ने भाषामा मानिसलाई सूचना दिनुपर्ने बताउनुभयो । “जलवायु परिवर्तनका असर न्यूनीकरणका लागि सञ्चार माध्यमको भूमिका महत्वपूर्ण हुन्छ” उहाँले भन्नुभयो, “सरोकारवाला निकायलाई जलवायु परिवर्तनबारे चेतना फैलाउने, बहस र पैरवी गर्दै वकालत गर्ने काम सञ्चार माध्यमको हो ।”

नागरिक स्वतन्त्रताको मुख्य विषय जलवायु परिवर्तन भएकाले यसको पक्षधर भएका कारण सञ्चार माध्यमले स्थानीय तहदेखि सङ्घीय सरकारसम्मलाई यस विषयमा सचेत बनाउनुपर्ने सापकोटाको भनाइ थियो ।

कृषि तथा वन विज्ञान विश्वविद्यालयका प्राध्यापक डा उज्ज्वल तिवारीले ‘जलवायु परिवर्तन र विपद् जोखिम व्यवस्थापन’बारे कार्यपत्र प्रस्तुत गर्दै जलवायु परिवर्तन र यसको असर अध्ययन गर्न ३० वर्षभन्दा बढीको मौसम अध्ययन अनुसन्धान गर्नुपर्ने बताउनुभयो । विश्वव्यापी तापमान वृद्धिका प्रमुख कारण जलवायु परिवर्तन भएको भन्दै मानवीय क्रियाकलापले जलवायु परिवर्तन भइरहेको उहाँले बताउनुभयो ।

जलवायु परिवर्तनले विभिन्न प्राकृतिक विपत्ति निम्त्याउने भन्दै प्राध्यापक डा तिवारीले यसबारे हामी सबै सचेत हुनुपर्नेमा जोड दिनुभयो । प्राकृतिक स्रोतको चरम दोहन हुँदा जलवायु परिवर्तन भइरहेकाले पृथ्वीमा अतिवृष्टि, अनावृष्टि, तापमान वृद्धिलगायतका समस्या देखा परिसकेको उहाँको भनाइ थियो । हिमालमा फल्ने फलफूल तराईमा फल्न थाल्नु, तराईका फलफूल हिमालमा फल्नु, लामखुट्टे हिमालमा देखा पर्नुलगायत कुरा जलवायु परिवर्तनका असर भएको उहाँले बताउनुभयो ।

कृषि र वातावरण क्षेत्रका विज्ञ खडगजङ्ग गुरुङले ‘जलवायु परिवर्तन : विज्ञान र असर’ विषयक कार्यपत्र प्रस्तुत गर्नुभएको थियो । कार्यपत्र प्रस्तुत गर्दै उहाँले मौसमसम्बन्धी क्षणिक समयको अध्ययनका साथै जलवायु परिवर्तनबारे दीर्घकालीन मौसमको अध्ययन गर्नुपर्ने बताउनुभयो । यातायातका साधन, फोहरमैला, औद्योगीकरण, सहरीकरण, आगलागी, हरित गृह ग्यास उत्सर्जनलगायत कारण तीव्ररुपमा जलवायु परिवर्तन भइरहेको उहाँको भनाइ थियो ।

जलवायु परिवर्तनले मानव स्वास्थ्य, खाद्यबाली, पर्यावरणलगायत क्षेत्रमा प्रत्यक्ष असर परेको भन्दै गुरुङले मानिस प्राङ्गारिक खेतीतर्फ जानुपर्नेमा जोड दिनुभयो । विजय विकास स्रोत केन्द्रको स्थापना दिवसका अवसरमा केन्द्रको परिसरमा आँप, अम्बालगायत बिरुवा रोपिएका छन् । रासस