चितवन । नेपालको इतिहाँसमा अहिलेको अबस्थामा ल्याउन दलका अग्रजहरुले गरेको संघर्ष वहुमुल्य रहेको नेपाली काँग्रेसका नेताहरुले बताएका छन् । नेपाली काँग्रेसका नेता साविक शक्तिखोर गाउंँ विकास समितिका संस्थापक अध्यक्ष स्व. वलवहादुर श्रेष्ठको १२ औं स्मृति दिवसमा बोल्ने नेताहरुले देश र जनताका लागि काँग्रेसका अग्रजहरुको संघर्ष बहुमुल्य रहेको बताएका हुन ।
कार्यक्रममा स्वास्थ्य तथा जनसंख्या मन्त्री प्रदिप पौडेलले अग्रजहरुको संघर्षले देशलाई यहाँ सम्म ल्याउन सफल भएको बताउनुभयो । समाजसंग पार्टी र पार्टी संग समाजलाई जोड्ने काम अग्रजहरुले गरेको उहाँले बताउनुभयो । उहाँले भन्नुभयो “बलबहादुर श्रेष्ठले जस्तै समाजलाई केही गर्छु भन्ने भावनका साथ अघि वढ्न जरुरी छ ।” कुनै लोब र लालच नराखी संगठन निर्माण र देश र जनताका लागि समर्पित भएमा मात्रै जनताको अपेक्षा अनुसार काम गर्न सकीने उहाँले बताउनुभयो ।
कार्यक्रममा बोल्दै नेपाली काँग्रेसक केन्द्रीय सदसयहरु टेक प्रसाद गुरुङ्, अञ्जनी श्रेष्ठ, नेपाली काँग्रेस चितवनका सभापति राजेश्वर खनाल, पूर्ब सभापतिहरु कृष्णलाल सापकोटा, शेषनाथ अधिकारी, पूर्ब क्षेत्रीय सभापति कुमार कार्की लगाएतले श्रेष्ठको योगदान पार्टीका लागि महत्वपूर्ण रहेको बताउनुभयो । राजनैतिक तथा सामाजिक परिवर्तनका लागि उहाँले खेलेको भूमिका महत्वपूर्ण रहेको उहाँले बताउनुभयो ।
को हुन बलबहादुर ?
‘आखिर राजनीति के को लागी?यसलाई बुझ्न एउटै जीवनी काफी छ । राजनितीक संस्कार, इमान्दारिता र आदर्शवान अनि प्रजातान्त्रिक आन्दोलनमा समर्पित एक योद्धा ,बलबहादुर श्रेष्ठ ।एउटा युगले जन्माएको त्याग, समर्पण र परिवर्तनकोपर्यायवाची नेता, निष्ठा र सामाजिकछविका राजनैतिकपात्र।
स्वर्गिय बलबहादुर श्रेष्ठलाई बुझ्नेहरु भन्छन् वास्तवमा राजनीति महायज्ञ हो , जहाँ बलबहादुरले यथार्थता प्रष्ट बनाए । बलबहादुर काँग्रेसका लागी बल नै थिए । प्रजातन्त्रको लडाईमा पार्टीको आन्दोलनमा पहरेदार नै थिए । काँग्रेसी जनले गर्वले छाती चौडा बनाएर नामलिने नेता थिए बलबहादुर । चितवनको पहाडी भेगमा काँग्रेस भनेर चर्को आवाज निस्कन गारो भएको बेला नेतालाई आडिलो ढाडस दिने शक्तिथिए ।
विसं सम्वत २००८ साल मंसिर १२ गते इच्छाकामना २ विप्राङमाहर्क बहादुर र चन्द्रकुमारी श्रेष्ठको कोखबाट बलबहादुरको जन्मभएको हो ।हर्कबहादुरका चार सन्तानमध्ये गौरीमान , सुर्यमान र छोरी बौद्धकुमारी मुनि कान्छो सुपुत्रहुन्। २१ वर्षको उमेरमा राजनिति सुरु गरेका उनले २०२९ सालमा नेपाली काँग्रेसको सदस्यता इश्वरी आचार्य र त्रिलोचन निर्मल पौडेलबाट लिएका थिए । २५ वर्ष जन प्रतिनिधि हुँदा उनको राजनैतिक जीवनमा कहिँकतै दाग लाग्न दिएनन् । उनी २०३५ सालमा बनेको शक्तिखोर गाउँपञ्चायतको पहिलो प्रधान पञ्चमा निर्वाचित भए । २०४३ सलामा पनि उनी फेरी प्रधानपञ्च बने । प्रजातन्त्र पुर्नस्थापना पछि २०४९ सालमा शक्तिखोर गाविसको अध्यक्षमा पनि उनी नै निर्वाचित भए ।
बलबहादरको जीवनबाट प्रष्ट हुन्छ कि उनी राजनितीकै लागी जन्मिएकाहुन् । वुवाको संगतले उनको रगतमा राजनितिको तरङ्ग पैदा गरि दियो । २१ वर्षको उमेरमा उनी साविक जुटपानी गाँउपंचायतको वडा नम्बर १ को वडाध्यषमा निर्वाचित भए । जब की उनका वुवा हर्कबहादुर त्यही गाँउ पञ्चायतका उप प्रधानपञ्च थिए ।
कम्युनिष्टको तारो बनेर काँग्रेसी भएकै कारण त्रासदिको बखतउनले शक्तिखोरमा चार तारे झण्डाको सानलाई झुक्नदिएनन् । उनीमात्रै होइन परिवारको रगतमै राजनिति दौडिरहेको छ । केही प¥यो कि होमिहाल्ने आँट सबैमा छ । पार्टीको आन्दोलन होस् या विपक्षीसंगको सामनामा डटेर लाग्ने हिम्मत भएको परिवारको रुपमा रहेको थियो । बलबहादुरकीबहिनीबौद्धकुमारी पनि काँग्रेसमै सक्रिय भइन् । भतिजा गोपी श्रेष्ठ कालिका नगरपालिकाका संस्थापक मेयर हुन् ।
श्रीमति तारादेवी र तीलकुमारी श्रेष्ठ काँग्रेसको अभियानको क्रममा बलबहादुरको भरोषा थिए । जेठो छोरा नेपाल शिक्षक संघको कालिकाको अध्यक्ष भए । अर्का छोरा निर्मल श्रेष्ठ तरुण दलको शक्तिखोरको अध्यक्ष भएर काँग्रेसको संगठनमा काम गरिसकेका छन् । उनी शहिद स्मृतिक्याम्पस टाडीमा स्ववियु कोषाध्यक्ष पनिभए । छोरी विमला श्रेष्ठ जनताजाती संघको जिल्ला उपाध्यक्ष छन्।
जतिबेला माओवादीको विविगीभएर काँग्रेस हुँभन्न डर हुने बेला बलबहादुर क्षेत्रिय सभापति थिए । त्यसै बेला छोरा निर्मल तरुण दल अध्यक्ष थिए , साँईला छोरा जीतनारायण श्रेष्ठ नेविसंघ अध्यक्ष, श्रीमती तिलकुमारी महिला संघको अध्यक्ष भएर काँग्रेसलाई ढल्मलाउन दिएनन् । संकटकालमा पार्टीलाई विचलित हुन दिएनन् ।
वुवाको राजनैतिक छापको बलियो प्रभाव परेका साइलाछोरा जीतनारायणले बलबहादुरको पदचापबोके । ३३ वर्षमा पार्टीको जिल्ला सचिव अनि ३७ वर्षको उमेरमा राजनैतिक शक्तिको प्रभावमा पर्ने चितवनमा पार्टीको सभापति भएर चितवन काँग्रेसको कमाण्ड गरे । जीतनारायण वुवाबाट प्रभावितभएरै राजनीतिमा होमिएका थिए । माओवादीको जगजगी भएको शक्तिखोरमा निर्धक्क भएर उंँचो स्वरमा जय नेपालको नारा उचो बनाउने जीतनारायणमा वुवाकै प्रभाव हो । सायद वुवाको रगतको प्रभाव होला , काँग्रसका सभा समारोहमा बोल्दा जीतनारायण उर्जा र हौसला दिदा तरङ्गित बनाउँछन् । माओवादीले विद्यालय बन्द गराउने अभियान चलाउँदा विद्यालय खोल्नु पर्छ भन्ने अभियानको नेतृत्व जीतनारायणले गरेका थिए ।
बलबहादुरको परिवारमा पुस्तान्तरणको गतिलो उदाहरण छ । बलबहादुर राजनितिमा सक्रियहुनथालेपछि छोरालाई अघि बढ्न अभिप्रेरित गर्दै वुवाहर्क बहादुरले राजनिति छोडे । साइलो छोराले राजनितिमा गति लिनथालेपछि उनको अवसरका लागीउनले पदको आकाक्षा छोडे । सबैले एकैपटक पद लिनमानेनन् ।
बलबहादुरले राजनितिबाट आफ्नो जीवनशैली सुधारेनन् । सुधारेत केबल समाज , पार्टीको संगठन अनिजनताको अवस्था । राजनितिमालागेर उनले केहीकमाएनन् । आफ्नै जग्गाबेचेर छोराछोरी पढाएका थिए । टेकपञ्साद गुरुङ, कृष्णलाल सापकोटा , रामकृष्ण घिमिरे , उदयनाथ अधिकारी , शेषनाथ अधिकारी संग संगत थियो । केन्द्रमा उहाँको रामचन्द्र पौडेलसंग राम्रो सम्बन्ध थियो । त्यसो त उनी केन्द्रका नेतासंग भन्दा गाँउका जनताको सवालमा बढी चासो राख्थे । २०४६ सालमा पहिलो चुनावी सभामा भाग लिएर फर्कने क्रममा एकनाथ रानाभाटलाई कम्युनिष्टले गैरीबारी चोकमा आक्रमण गरेर अपहरण गरेपछि जंगलबाट छुटाएर ल्याउनेको नाइके बलबहादुर थिए । त्यही छुटाउन जाने ५० काँग्रेसीमध्ये सबैभन्दा कान्छो अनुहार थियो १३ वर्षका जीतनारायण श्रेष्ठ ।
राजनीतिक जीवन मात्रै होइन सामाजिक क्षेत्रमा पनि बलबहादुरले काम गरेर गए । भौगोलिक रुपमा सदरमुकामबाट टाढा अनि पिछडीएको शक्तिखोरलाइृ बलबहादुरले संधै अभिभाबकत्वप्रदान गरे । शक्तिखोर र आसपासको क्षेत्रमा विद्यालय, स्वास्थ्य चौकी, खानेपानीलगाएतको काममाउनले जग्गा समेत दान गरेर स्थापना गरेका छन् । शक्तिखोरको चर्तुमखीमाविको पहिलो विद्यार्थी हुन् , बलबहादुर । २०१७ सालमावुवाहर्क बहादुरले तीन कट्ठा जग्गादिएर स्थापना गरेका थिए । यसमास्थानिय खड्क बहादुर खड्काको पनि योगदान रह्यो । गाँउमामाध्यमिकविद्यालयनहुँदागाँउमाविद्यार्थीलाई समस्या भएपछि उनले माध्यमिकविद्यालयबनाए ।
जंगलले घेरिएको घना जंगलमावस्तिबसाउने बलबहादुर नै थिए ।बलबहादुरलाई आडस दिनेमा संगै थिए किरात चोके बा । वस्तिबसाउनजंगल फडानी गर्दा बलबहादुरलाई जिउदै आगोको भुङ्ग्रोमाहालेको कहालीलाग्दो घटना छ ।
साइलो छोरा जीत नारायण श्रेष्ठ सात वर्षको हुँदाहातभाच्चिएर तीन दिनपछि अस्पताल लगिएको थियो । तत्कालीनजिल्लापंचायत सभापति टेक प्रसाद गुरुङले गाडी पठाएपछि मात्रै छोरालाई अस्पताल लगेका थिए । बलबहादुरका जेठा दाई गौरीमानश्रेष्ठको जण्डिस कारण अल्पायुमा मृत्यु भयो । त्यसपछि उनले गाँउमा स्वास्थ्य चौकीखोल्ने अठोट गरे । चण्डिज्याङमा जग्गाअभावले खोल्ननसकेपछि त्यही स्वास्थ्य चौकीलाई २०४६ सालमादश कट्ठा जग्गादिएर शक्तिखोरमास्थापना गरे।यही स्वास्थ्य चौकीवर्थिङ सेन्टरको रुपमाविकास गरेर भिर पाखामा बसेका चेपाङ हुन् या आर्थिक विपन्नताभएकाआमाहरुले सृुरक्षित सुत्केरी गराउनपाएर अकालमा मृत्यको जोखिमबाट मुक्तभएका छन् । शक्तिखोरमा रेडक्रसका संस्थापकहुन् ।
उनको परिवार पुस्तौदेखीचितवनमै जन्मिएकाहुन् ।
राजनीतिकजीवनमाबलबहादुरले दिएकायोगदान र उनले बनाएको छविको आजपनि राजनैतिक वृत्तमाउत्तिकै चर्चा छ । राजनितिगरिखाने भाँडो नबनोस् देश बिकास गर्ने माध्यम राजनितिलाइबनाउन सकियोस् भन्ने आशयबलबहादुरको संघै रह्यो । भनिन्छ राजनीतिमालागेपछि व्यक्तिको विकास हुन्छ । तर बलबहादुरको जीवनीमा यो लागु भएन ।राजनितीगरिखाने माध्यमहोइन तर देश विकास गर्ने माध्यम राजनीतिबन्न सक्छ भनेर आफ्नो ठाँउबाट लागिपरे ।
२०६४ मामाओवादीले त्रासदीमाचितवनको पाँचै वटा िनिर्वाचन क्षेत्रमा पराजय बेहोरेको काँग्रेसलाई २०७० सालको संविधान सभानिर्वाचनमाकुनै हालतमाजिताउने इच्छा राखेका थिए ।
मंसिरको ११ गते काँग्रेसका शेषनाथअधिकारीले जिते , १ू गते बलबहादुरले धर्ती छोडे । मंसिर १२ गते जन्मिएका बल बहादुरको निधनपनित्यसको ठिक५८ वर्षपछि २०७० सालमंसिर बारै गते यो धर्तीबाट विदाभए । उनी‘राजनेता’त होइनन् तर संघर्ष , त्याग र बलिदानत्यो भन्दाकमथिएन । राजनीतिक निष्ठा र निरन्तरताको निरन्तर यात्रामाकहिल्यै थाकेनन् । राजनीतिलाई मार्गदर्शन गर्ने आँट गरेर एउटा इतिहास बनाए । उनै बलबहादुरको जीवनीले राजनीतिनिरन्तर आसा र अनन्त सम्भावनाको यात्रा हो भन्ने चित्रण गरेको छ ।
-
१.
-
२.
-
३.
-
४.
-
५.
-
६.
-
७.
-
८.
-
९.
-
१०.
-
१.
-
२.
-
३.
-
४.
-
५.
-
६.
-
७.
-
८.
-
९.
-
१०.